2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing
Financiële kengetallen
In de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing worden kengetallen opgenomen voor: de netto schuldquote, de netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen, de solvabiliteitsratio, de structurele exploitatieruimte, de grondexploitatie en de belastingcapaciteit.
De kengetallen geven de raad meer inzicht in de financiële positie van de gemeente. Het opnemen van de ontwikkelingen van de kengetallen ten opzichte van de jaarstukken 2015 en de begroting 2016 draagt bij aan die doelstelling.
Financiële kengetallen | Verloop van de kengetallen | ||
|---|---|---|---|
Werkelijk 2015 | Begr. na wijziging 2016 | Werkelijk 2016 | |
1a. Netto schuldquote | 54% | 59% | 50% |
1b. Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | 44% | 49% | 41% |
2. Solvabiliteitsratio | 27% | 29% | 28% |
3. Grondexploitatie | 8,08% | 3,69% | 10,16% |
4. Structurele exploitatieruimte | 1,44% | 3,09% | 7,04% |
5. Belastingcapaciteit | 108,8% | 117,0% | 116,2% |
De hieronder gebruikte categorieën-indeling voor de financiële kengetallen wordt gehanteerd door de provincie. Dit is gebaseerd op de signaleringswaarden zoals die bij stresstesten voor 100+ gemeenten worden gehanteerd.
Financiële kengetallen | Lingewaard | Categorie A | Categorie B | Categorie C |
|---|---|---|---|---|
1a. Netto schuldquote | 50% | <90% | 90-130% | >130% |
1b. Netto schuldquote gecorr. | 41% | <90% | 90-130% | >130% |
2. Solvabiliteitsratio | 28% | >50% | 20-50% | <20% |
3. Grondexploitatie | 10,16% | <20% | 20-35% | >35% |
4a. Structurele exploitatieruimte 2016 | 7,04% | Begr én MJB > 0% | Begr of MJB > 0% | Begr én MJB < 0% |
4b. Structurele exploitatieruimte MJB | positief | |||
5. Belastingcapaciteit | 116,2% | <95% | 95-105% | >105% |
De provincie geeft geen kwalificatie omdat de gemeente zelf de normering moet bepalen. Maar Categorie A is het minst risicovol en C het meest risicovol. De provincie zal onze financiële positie beoordelen op kengetallen (en in relatie tot elkaar). Maar voor preventief toezicht is nog altijd het reëel en structureel sluitend zijn van de MJB het criterium (art. 203 GW).
Hieronder is voor elk kengetal een korte toelichting opgenomen.
1a. Netto schuldquote
De netto schuldquote geeft inzicht in het niveau van de schuldenlast van de gemeente ten opzichte van de eigen middelen. Het geeft zodoende een indicatie in welke mate de rentelasten en aflossingen op de exploitatie drukken.
De netto schuldquote is lager dan begroot. Dit komt doordat we in 2016 geen langlopende lening hebben afgesloten. Lingewaard zit ruim in categorie A, de minst risicovolle categorie.
1b. Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen
De netto schuldquote wordt zowel inclusief als exclusief de doorgeleende gelden berekend. Dit doen we omdat er onzekerheid kan bestaan of alle leningen worden terugbetaald. Op die manier wordt duidelijk wat het aandeel van de verstrekte leningen in de exploitatie is en ook wat dat betekent voor de schuldenlast.
De netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen is lager dan begroot. Dit komt doordat we in 2016 geen langlopende lening is afgesloten. Lingewaard zit ruim in categorie A, de minst risicovolle categorie.
2. De solvabiliteitsratio
De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin onze gemeente in staat is aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. De solvabiliteitsratio is het eigen vermogen als percentage van het totale balanstotaal. Het eigen vermogen van een gemeente bestaat uit alle reserves en het resultaat.
De solvabiliteitsratio zit in de middelste categorie. Dit is een aandachtspunt. De ratio zal niet verder dalen als we het eigen vermogen zoveel mogelijk op peil houden.
3. Grondexploitatie
Dit kengetal geeft weer hoe de waarde van de grond zich verhoudt tot de totale (geraamde) baten. Voor de berekening van dit kengetal wordt de bouwgrond in exploitatie gedeeld door de totale baten uit de programmabegroting en uitgedrukt in een percentage. De boekwaarde is van belang, omdat deze waarde moet worden terugverdiend.
Het financiële kengetal van Lingewaard voor de grondexploitatie zit in de minst risicovolle categorie. Het is ook beduidend lager dan het gemiddelde van de Gelderse gemeenten. Het kengetal is exclusief Bergerden. Bergderden is in 2016 geen gemeentelijke grondexploitatie en valt daarom op de balans van de jaarrekening niet onder de bouwgronden in exploitatie.
4. Structurele exploitatieruimte
Met dit kengetal kunnen we beoordelen welke structurele ruimte we hebben om de eigen lasten te dragen of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is. Voor de beoordeling van het structurele en reële evenwicht van de begroting maken we het onderscheid tussen structurele en incidentele lasten. De structurele exploitatieruimte wordt bepaald door het saldo van de structurele baten en lasten en het saldo van de structurele onttrekkingen en toevoegingen aan reserves te delen door de totale baten (exclusief de mutatie reserves).
De structurele exploitatieruimte is zowel in 2015 als in de jaren t/m 2019 positief, waardoor Lingewaard in de minst risicovolle categorie zit. De structurele exploitatieruimte is hoger omdat het resultaat hoger is. Het verschil met de begroting 2016 komt hoofdzakelijk door de hogere opbrengst van de precariobelasting.
5. Belastingcapaciteit
De belastingcapaciteit zet de belastingdruk in de gemeente af tegen het landelijke gemiddelde. Bij het kengetal wordt uitgegaan van de woonlasten van meerpersoonshuishoudens. De ruimte die een gemeente heeft om zijn belastingen te verhogen, zit vooral in de totale woonlasten. Het Coelo publiceert ieder jaar deze lasten in de Atlas van de lokale lasten. Onder de woonlasten worden verstaan de OZB, de rioolheffing, de afvalstoffenheffing en eventuele heffingskorting voor een woning met gemiddelde waarde in die gemeente.
De belastingcapaciteit zit in de meest risicovolle categorie. Door de relatief hoge onroerende zaakbelasting hebben we geen ruimte om extra belastingcapaciteit te benutten als dat nodig is om risico’s op te vangen.
Beoordeling van de onderlinge verhouding van de kengetallen
Vier van de zes kengetallen vallen in de minst risicovolle categorie. Solvabiliteit valt in de middelste categorie. De belastingcapaciteit zit in de meest risicovolle categorie, vanwege de hoge onroerende zaakbelasting. Volgens deze kengetallen kunnen we financiële risico’s niet meer opvangen met een verdere verhoging van de OZB. We beschikken echter over een uitstekend weerstandsvermogen waarmee die risico’s wel kunnen worden afgedekt. Wij beoordelen dit daarom per saldo niet als risicovol.